sunnudagur, október 19, 2014

Stuðlabergið í Breiðholti

Á sunnanverðu Snæfellsnesi er stór stuðlabergsveggur sem nefnist Gerðuberg. Stuðlaberg verður til þegar hraun kólnar á sérstakan hátt og klofnar niður í stöpla. Í Breiðholtinu er menningarmiðstöð sem ber sama nafn, Gerðuberg, og húsið minnir um margt á reglulegt mósaíkmunstur stuðlabergsins.



Fyrir nokkrum árum bjó ég í Hjallahverfinu í Kópavogi og þá var oft styttra að sækja þjónustu yfir í Breiðholtið en í Hamraborgina (og mun færri hraðahindranir á leiðinni). Þess vegna fór ég að venja komur mínar á bókasafnið í Gerðubergi. Ég gekk reglulega í gegnum síbreytilegt sýningarrýmið í innganginum upp tröppurnar, með hönd dótturinnar í annarri hendi og fullan poka af bókum sem höfðu safnað sektum í hinni hendinni. Barnadeildin á bókasafninu var vinsæl og styttan af Grýlu nálægt afgreiðslunni vakti jafnan skelfingu dótturinnar. Stundum var staldrað við á kaffihúsinu og öðru hverju kom fyrir að við römbuðum á hverfishátíðir, leiksýningar eða sýningaropnanir. Myndlistarsýningarnar við innganginn vöktu alltaf eftirtekt og römmuðu inn komu og brottför (stundum þurfti að draga barnið út) og urðu jafnvel uppspretta fjörugra umræðna.

Smám saman áttaði ég mig á mikilvægi þessa húss og sá hvernig það slær eins og hjarta í miðju Breiðholtsins. Allt í einu þótti mér Breiðholtið skemmtilegur staður og fór að öfunda það fólk sem býr nálægt Gerðubergi því það er svo nálægt bókum og fjölbreyttri menninguna (og þar að auki með sundlaug í næsta húsi).
            
Spólum nú fram til dagsins í dag, eða næstum því. Í september spruttu fram starfsárabæklingar ólíkra menningarstofnana. Þar eru á ferðinni matseðlar vetrarins sem menningarþyrstir borgarbúar geta virt fyrir sér og valið úr af kostgæfni. Þetta eru stofnanir á borð við RÚV, Sinfóníuna, Þjóðleikhúsið, Borgarleikhúsið og Tjarnarbíó. Í kringum nóvember/desember ár hvert þegar jólabókarflóðið er í hámarki birtast í blöðunum úttektir sérfræðingar á bestu og verstu bókakápunum. Þetta tíðkast víst ekki þegar kemur að dagskrárbæklingum. Þegar rennt er yfir starfsárabæklinga haustsins kennir ýmissa grasa og yfirleitt fléttast vel saman upplýsingagjöf í fallegri umgjörð myndefnis. Það kom skemmtilega á óvart að fá vetrardagskrá RÚV í einum bæklingi sem gefur áhorfendum/áheyrendum góða yfirsýn yfir starfsemina. Í bæklingaflóðinu sker bæklingurinn frá Gerðubergi sig hins vegar úr með mynd á forsíðunni af málverki eftir Katrínu Matthíasdóttir. Umbrotið er ólíkt öllum hinum, stórt plakat í stærð A2 sem er brotið í átta hluta eins og landakort.




Dagskráin í bæklingi Gerðubergs spannar ágúst til desember og þegar mest lætur eru alls 13 viðburðir í einum og sama mánuðinum. Þar eru fjórar gerðir af kaffihúsi: handverkskaffi, spilakaffi, bókakaffi og heimspekikaffi. Þar að auki eru jazztónleikar og klassískir tónleikar einu sinni í mánuði. Ólíkar myndlistarsýningar eru á tímabilinu, ýmsir fyrirlestrar sem tengjast bókmenntum og Café Lingua kynnir í hverjum mánuði eitt tungumál. Á fimmtudögum er fræðsla um ýmislegt eins og sjálfsrækt, foreldrahlutverkið, mannréttindi. Í gegnum tíðina hafa reglulega verið haldin Ritþing í Gerðubergi þar sem sjónum er beint sérstaklega að einum höfundi hverju sinni. Í október verður þingað um Jón Kalman Stefánsson.

Gerðuberg er ein af menningarstofnunum Reykjavíkurborgar og hefur verið starfandi í rúmlega 30 ár. Eins og þegar hefur komið fram er Borgarbókasafnið þar til húsi en líka félagsstarf eldri borgara. Kvæðamannafélagið Iðunn heldur þar fundi og Möguleikhúsið er reglulega með leiksýningar fyrir börn. Þarna mætast kynslóðirnar í húsi sem minnir um margt á mósaíkmunstur stuðlabergsins.

            
Í miðbænum er hvergi hús eins og Gerðuberg. Kannski getur aldrei orðið til hús eins og Gerðuberg í miðborg Reykjavíkur þar sem listagreinar hólfa sig niður í sérstök hús og allt er svo miklu stærra í sniðum en í einu úthverfi. Það er eitthvað alveg sérstakt við Gerðuberg sem er ekki til staðar annars staðar í borginni. Vantar okkur ekki fleiri Gerðuberg um alla borg, allt frá Grafarholti til Granda?

Engin ummæli: