fimmtudagur, júní 26, 2014

Fögnum óreiðunni (nokkur orð um straum og kaós og forðun og þess háttar)

[Hér er mynd af húmkenndu landi.]

Hér í Frakklandi eru mánudagar Lundi og hvítvínið sem ég keypti um daginn heitir Saumur. Sem er næstum því Straumur. Straumur er saumfar þess sem flæðir. Vatn, rafmagn og kannski eitthvað fleira sem ég kem ekki auga á. Straumfar. Flæðistraumur.

[Mynd af árbakka, nokkur blóm.]

Í gær fór ég að tvo ólíka viðburði sem tengjast skrifum, útgáfu og bókum. Fyrst var það tveggja klukkutíma umræður útgefenda, kennara, umboðsmanns og bóksala um útgáfuheiminn og bóksölu. Einhver óljós forvitni rak mig af stað. Í salnum var fullt af alls konar fólki en þegar spurningarnar fóru að flæða um greindi ég örvæntingu og ótta. Fólk vildi vita hvað væri best að gera og vildi læra réttu trixin til að fá umboðsmann og svo útgáfu og svo líka góða sölu. Öskubuskuþráin. Spurningar komu fram eins og: Þarf höfundur að hafa heimasíðu? Hvernig er best að senda handritið til umboðsmanns? o.s.frv. Ég gekk út og þessi spurning spratt fram og ásækir mig enn: „Þurfum við að læra að þekkja strauminn til að geta fylgt honum? Þurfum við að fylgja straumnum? Er það list?“ Flæðistraumur.

[Mynd af rykugum straumbreyti.]

Hinn viðburðurinn var öllu ánægjulegri. Á efri hæðinni í bókabúðinni Shakespeare & Company var búið að raða upp stólum í örlitlu rými. Um er að ræða eldgamla og sögufræga bókabúð sem selur bækur á ensku og þær flæða upp um alla veggi. Flæðistraumur. Hillur og mublur eru eldgamlar og alveg sérstakur andblær þarna inni. Kathryn Heyman hélt fyrirlestur í klukkutíma undir yfirskriftinni „The Art & Carpentry of Fiction.“ (Kathryn er ástralskur höfundur). Skemmtilegur, fræðandi og gagnlegur fyrirlestur á margan hátt. Hún lagði upp helstu byggingaþætti hinnar hefðbundnu sögu með vilja persónunnar, bresti hennar, hindranir og bjargvættinum. Þættir sem ég held að sé gaman að þekkja en þarf líka að brjóta upp. Það sem ég hjó sérstaklega eftir var umfjöllun hennar um kaós. Hún sagði að líklegast þarf höfundurinn að ganga í gegnum sömu hluti og persónur hans, að á einhvern hátt muni það speglast. Og að kaós sé mjög mikilvægt í ferlinu þ.e. að persónan og höfundurinn missi algjörlega fótanna, sjái engan tilgang, missi von, missi tökin og upplifi algjöra óreiðu. Þegar persónan/höfundurinn kemst í gegn getur viðkomandi séð tilgang, jafnvel æðri tilgang, í ferlinu og hvernig allt hefur breyst. Í því samhengi benti hún á einhvern sem tók viðtöl við fólk sem fékk sjúkdóm og glímdi við veikindi og að þar væru þrjú atriði sem hver og einn þyrfti að fara í gegnum: 1. Fyrstu fréttir teknar inn en fólk ætlar samt að komast í gegn og þetta verði allt í lagi og hafi engin áhrif. 2. Algjört kaós og vonleysi. 3. Líður betur og sér tilgang með öllu saman, sér breytinguna sem reynslan hefur knúið fram. Það sé hins vegar mjög algengt að fólk fari beint frá fyrsta stiginu yfir á það þriðja og sleppi við óþægindin sem fylgir kaósinu. Hins vegar sýni rannsóknir að þessir sjúklingar eru lengur að ná sér andlega eftir veikindin heldur en þeir sem fóru í gegnum kaós. Áhugavert.

[Línur, strik, hringir, krass, flækja.]

Forðunarfíkn ýtir óreiðunni burt. En svo er spurning hvort það sé ekki líka einhver tegund af forðunarfíkn sem verður til þess að ég eltist við svona viðburði í stað þess að sitja kyrr og skrifa? Halda inn í óreiðuna, á móti straumnum. Merkilegt hvað tjáningarþörfin er misjöfn á milli daga og líka mismikil þörfin fyrir að varpa henni síðan út í rýmið, rúmið, tómarúmið, óreiðuna. Fögnum óreiðunni.

Engin ummæli: